e tam
  • Orpelów
    28.12.2004
    28.12.2004
    Poszukuję etymologii nazwy Orpelów (gm. Dobroń, niedaleko Pabianic) oraz mojego nazwiska Orpel (pierwsza wzmianka w 1604 r. pod postacią Orpelik w księgach parafii Dobrzyca w pow. pleszewskim).
    Łączę serdeczne pozdrowienia i życzenia świąteczne.
  • Ortografia: motyl Morpho Menelaus; przyjechał na uralu
    7.02.2017
    7.02.2017
    Szanowna Poradnio,
    jak zapisać połączenie nazwy gatunkowej i własnej: motyl morpho menelaus czy motyl Morpho Menelaus? Czy marki popularnego motocykla (Ural) można używać jako rzeczownika pospolitego (przyjechał na uralu?).
    Pozdrawiam serdecznie
    Dorota
  • O wyrażeniu mała ojczyzna
    9.11.2018
    9.11.2018
    Bardzo popularnym terminem stała się w ostatnich dekadach MAŁA OJCZYZNA
    Jak powinno się pisać:
    – mała ojczyzna
    – „mała ojczyzna”
    – Mała Ojczyzna
    – „Mała Ojczyzna”
    a może
    – mała Ojczyzna
    ?
    Wszystkie wersje są w poważnej literaturze humanistycznej obecne.

    Dajmy na to, że chodzi o zdania:

    To była moja MAŁA OJCZYZNA
    Regionaliści to miłośnicy MAŁYCH OJCZYZN
    Każdy ma swoją MAŁĄ OJCZYZNĘ

    Pozdrawiam,
    Damian Kasprzyk
    Łódź
  • Pochodzenie słowa izba w polszczyźnie

    22.07.2021
    22.07.2021

    Szanowni Państwo,

    proszę o hipotezy etymologów na temat pochodzenia słowa izba.


    Pozdrawiam

    Stratos Vasdekis

  • Przeciwpienny, czyli jaki?

    18.05.2021
    18.05.2021

    Szanowni Państwo, 

    zajmuję się korektę językową pewnego obszernego dokumentu. Trafiłem na słowo oznaczające środek do hamowania powstawania piany, a w konsekwencji kożucha. Użyto tam miana: preparat przeciwpienny. Mnie kojarzy się to ze specyfikiem, który miałby poskramiać roślinę, by się nie pięła. Czy branżowe (dziedzina - oczyszczanie ścieków) użycie takiego określenia jest dopuszczalne? Nie lepiej byłoby zastosować raczej: antypieniący czy przeciwpieniący?


    Z uszanowaniem 

    Jarosław B.

  • Przymiotnik od Buda, rodzajowość i odmiana nazwy Peć
    8.12.2015
    8.12.2015
    Szanowni Państwo,
    chciałbym się dowiedzieć, jak powinna wyglądać poprawna forma przymiotnikowa od rzeczownika Buda (chodzi o miasto).
    Ponadto chciałbym również wiedzieć, jak powinienem odmienić przez przypadki miejscowość Peć (miasto na obszarze Kosowa). Interesuje mnie przede wszystkim forma dopełniacza i miejscownika w liczbie pojedynczej.
    I ostatnia kwestia, czy mianownik liczby mnogiej od dziś nieco archaicznego wyrazu Rakus to Rakusi? Z poważaniem
    P.K.
  • Przymiotnik od nazwy Wisznia

    30.12.2021

    Szanowna Państwo!


    Zwracam się z prośbą o wyjaśnienie prawidłowego zapisu odwołującego się do nazwy miasta Sądowa Wisznia (obecnie Ukraina). Odbywały się tam zjazdy szlachty województwa ruskiego zbierającej się na sejmiki partykularne, czy zatem formą poprawną jest, np. na sejmiku wiszeńskim czy wisznieńskim (drugi człon uważam za właściwszy)?

  • Raz jeszcze o skrótach specjalistycznych
    31.07.2017
    31.07.2017
    Dzień dobry,
    dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
    w związku z interpretacją:
    https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
    proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
    Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
    Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
    Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
    1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
    2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
    3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
    4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
    Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
    Pozdrawiam
    Agnieszka
  • Romøren

    13.01.2004
    13.01.2004

    Jak napisać Bj*rn Einar Rom*ren – w miejscu gwiazdek jest: o, e, oe, o umlaut lub o ukośnie przekreślone. Wszystkie 5 wariantów widziałem już w mediach. Najbardziej prawdopodobne wydaje mi się o przekreślone, ale raz – że to tylko nie potwierdzone przeczucie, a dwa – że w polskim takiej litery nie używamy. Jakie są zalecenia w stosunku do takiej sytuacji, kiedy trudno jest ustalić prawidłowy zapis, a zapisać trzeba?

  • Sopot Festival
    27.12.2005
    27.12.2005
    Witam!
    Kolejny raz słyszę w telewizji nazwę Sopot festiwal, w której akcent pada na e. Być może coś mi się pomyliło, ale mnie zawsze wydawało się, że mamy festiwal w Sopocie, festiwal w Opolu i gdzie tam jeszcze. Czy mam rozumieć, że od jakiegoś czasu (jakiego?) poprawnie jest: Sopot fEstiwal, Opole fEstiwal?
    Witold
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego